بدن‌سازی

بدن‌سازی یا زیبای‌اندام (به انگلیسی: Bodybuilding) ورزشی است که در آن فرد بدن‌ساز با انجام تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس )تات مختلف قدرتی و استقامتی بر روی عضلات خود، همچنین تغذیه و رژیم مناسب و البته استراحت کافی به ساخت بدنی حجیم، کات شده و البته متناسب مبادرت می‌ورزد. همچنین بالا رفتن آمادگی جسمانی (در دو بعد قدرتی و استقامتی عضلات) نیز ماحصل این تمرینات می‌باشد. واژه پرورش‌اندام بیشتر به افزایش حجم (البته حجم کات شده یا به اصطلاح عضله خشک) در این ورزش اشاره دارد و واژه تناسب‌اندام بیشتر بر تقویت عضلات ضعیف در این ورزش اشاره دارد. ورزشکاران دیگر ورزش‌ها نیز از تمرینات بدن‌سازی به منظور افزایش قدرت ویا افزایش استقامت عضلانی بهره می‌برند و بدن‌سازی به نوعی ورزش مادر محسوب می‌گردد، به عنوان مثال یک شناگر نیز می‌تواند به منظور پیشرفت در شنای قورباغه به باشگاه بدنسازی بدن سازی فیتنس بدن‌سازی رفته و به تقویت عضلات زیربغل خود بپردازد

تاریخچه
تاریخچه بدن‌سازی در جهان
یوجین ساندو، پدر بدن‌سازی مدرن
یوجین ساندو (۱۸۸۶ میلادی)

در پایان قرن ۱۹ میلادی جریان فکری تازه‌ای با رویکردی آرمانی به اساطیر یونانی (که در آن زیبایی، تناسب و پرورش یافتگی عضلات و بدن، عاملی برای ستایش و تمجید انسان قلمداد می‌شد). پدید آمد. بر اثر نفوذ این جریان فکری جدید، سنت قدیمی بلند کردن سنگ بصورت ورزش مدرن وزنه‌برداری در آمد و با توجه به روند توسعه‌اش، جوانب گوناگونی در فرهنگهای مختلف پیدا نمود. یوجین ساندو (Eugene Sandow) یک فوق ستاره فرهنگ بدنی در اوایل قرن بیستم شخصی بود که شهرت خود را در اروپا بعنوان مرد قدرتمند حرفه‌ای بدست آورد و پیروزمندانه با دیگر مردان قدرتمند مبارزه می‌کرد و آنها را علی‌رغم تمام شیرین کاریهایشان شکست می‌داد. او در سالهای ۱۸۹۰ به آمریکا آمد و توسط فلورنس زیگفلد مورد حمایت قرار گرفت. چیزی که ساندو را از سایرین متمایز می‌کرد زیبایی، ورزیدگی، قدرت و پرورش یافتگی عضلات و بدن وی بود و بیشتر به خاطر معروفیت ساندو بود که فروش هالتر و دمبل بطور سرسام آوری بالا رفت.
برنار مک فادن

یکی دیگر از کسانی که تامل و تحقیق در زیبایی، تناسب اندام و پرورش اندام تنها دل مشغولی او شده بود، تاجر و ناشری به نام برنار مک فادن بود همان کسی که بعنوان الگوی سرپرستی تندرستی در همه اعصار در آمده بود. مک فادن تا سنین هفتاد سالگی اش سرمشق تندرستی و تناسب اندام بود.
زیگموند (زیگ) کلین

در سالهای ۱۹۲۰م. مردی ظاهر شد به نام زیگموند کلین (زیگ کلین) که دارای بدنی با فرم عضلانی زیبا، با توازن و تناسب و نیز چربی پائین و تفکیک عضلانی زیادی بود.
جان گریمک

هنور در دهه ۱۹۳۰م. به اینکه قدرت بر اثر تمرینات با وزنه بوجود می‌آید شک داشتند و وزنه برداران را نیز عملاً ورزشکار نمی‌دانستند. فرهنگ عوام، پرورش عضلات و بدن با تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) به وسیله وزنه در باشگاه بدنسازی بدن سازی فیتنس بجای شرکت در انواع ورزشهای دیگر را نوعی نیرنگ و تقلب می‌دانست. در سالهایی که وزنه‌برداری تازه به عنوان یک رشته ورزشی مجزا مستقل شد، شخصی به نام جان گریمک ظهور کرد، وی قهرمان وزنه‌برداری المپیک شد، جان گریمک برای بسیاری از ورزشکاران رشته پرورش اندام مشتاق الگو بود.
برادران ویدر

در سالهای ۱۹۵۰ تا ۱۹۶۰ م. جو و بن ویدر شاگردان جورج اِف. ژووِت انستیتو فرهنگی ورزشی تربیت بدنی ژووِت را در فیلادلفیا گسترش بسیاری دادند و به این ترتیب IFBB در حال شکل گیری بود، تا اینکه در سال ۱۹۴۶ م. در شهر مونترال سازمان IFBB با دو عضو (کانادا و ایالات متحده آمریکا) توسط بن و جو ویدر تاسیس شد.
استیو ریوز

البته هنوز پرورش اندام ورزشی گمنام باقی‌مانده بود. هیچ قهرمانی برای عموم مردم شناخته شده نبود تا اینکه استیو ریوز به میدان آمد. ریوز فردِ مناسبی در زمانی مناسب و مکانی مناسب بود. او جذاب و با شخصیت بود و بدنی عالی داشت.
دوره شکوفایی
دکستر جکسون
شهریار کمالی روی استیج

ورزشکاران رشته پرورش اندام شروع به یادگیری چیزهایی درباره پتانسیل فیزیکی بدن که حتی دانشمندان پزشکی پیش بینی نمی‌کردند، نمودند. هر ساله ورزشکاران رشته پرورش اندام، بیشتر و بیشتر پا به عرصه می‌گذاشتند. کسانی نظیر: بیل پرل، چاک سایپز، جک دلینجر، جرج ایفرمن و رگ پارک. تقریباً در سال ۱۹۶۶ م. جوانی به نام آرنولد شوارزنگر با شکست دادن دنیس تینرینو (آقای آمریکا در سال ۱۹۶۷ م.) در مسابقات آقای جهان NABBA در سال ۱۹۶۷ م. دوران طولانی قهرمانی بین‌المللی خود را آغاز کرد. در این زمان لاری اسکات دو بارِ پیاپی قهرمان مسابقات نوبنیاد آقای المپیا شد. لاری اسکات، چاک سایپز و دیو درایپر سدهایی بودند که شوارزنگر جوان باید از آنها عبور می‌کرد. در این زمان دو دنیای مجزا برای پرورش اندام وجود داشت: اروپا و آمریکا. عنوان‌های جهانی شوارزنگر در ۱۹۶۷ و ۱۹۶۸ م. وی را بعنوان ورزشکار برتر اروپا معروف کرد. بنابراین بعد از فتح دومین عنوان آقای دنیا در سال ۱۹۶۸ م. وی به آمریکا سفر کرد. آرنولد شوارزنگر در مسابقه آقای دنیای IFBB در نیویورک مسابقه داد و سپس فوراً برای مسابقه جهانی NABBA به لندن رفت و این دو عنوان را در ظرف یک هفته از آن خود نمود. در پایان همین دهه در حدود سال ۱۹۶۶ م. فرانک زینِ زیبا و خوش استیل درسی فراموش نشدنی به آرنولد شوارزنگر جوان و همچنین دنیای پرورش اندام داد. زین با شکست دادن شوارزنگر در حالی که ۲۷ کیلو گرم از وی سبکتر بود ثابت کرد که غول پیکری ملاک تعیین‌کننده کاملی در زمینهٔ قهرمانی پرورش اندام نمی‌باشد. در سال ۱۹۷۰ م. شوارزنگر همه را حذف کرد و فاتح عنوانهای آقای دنیای AAU آقای جهان NABBA و آقای المپیا (مستر المپیا) IFBB شد. شوارزنگر بین سالهای ۱۹۷۰ و ۱۹۷۵ م. شش عنوان المپیا را فتح کرد که البته نیاز به مقاومت، قدرت و توانایی قابل توجهی داشت. در سال ۱۹۷۲ م. سرجیو اُلیوای سر سخت با شوارزنگر رقابتی انجام داد که هنوز درباره آن صحبت می‌شود. در۱۹۷۳ م. غول جدیدی پا به عرصه نهاد. لو فریگنوعنوان آقای جهان را ربود و ظهور قطب جدیدی در پرورش اندام را خبر داد. لو آنقدر پیشرفت کرد که سال بعد دوباره آقای جهان شد و سپس وارد رقابتهای آقای المپیا (مستر المپیا) گردید. اگر چه فریگنوی مغرور در نهان شوارزنگر را تحسین می‌کرد اما این مساله باعث نمی‌شد که او بیشترین تلاش خود را برای کسب عنوان قهرمانی آقای المپیا (مستر المپیا) نکند. آقای المپیا (مستر المپیا) ۱۹۷۵ م. نقطه اوجی در تاریخِ این مسابقهٔ بزرگِ دنیای پرورش اندام بود. فریگنو برگشته بود و برای کسب پیروزی مصمم بود. سرج نوبرت هم برگشته و در فرم عالی بود. برای اولین بار شش یا هفت قهرمان کاملاً ترازِ اول برای کسب عنوان قهرمانی رقابت می‌کردند و شاید به واسطه افتخار فراوان و البته سختی این مبارزات بود که شوارزنگر به پیروزی در آن مباهات بسیاری کرد. سال ۱۹۷۶ م. شاهد یک رویداد واقعاً شوک دهنده در تاریخ پرورش اندام بود. فرانکو کلومبوی کوتاه قد عنوان آقای المپیا (مستر المپیا) ۱۹۷۶ م. را فتح کرد و او اولین مرد کوتاه قدی بود که توانست این افتخار را به نام خود به ثبت رساند. اواخر سالهای ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۰ م. شاهد شاهکارهای فرانک زین بود. وی با بدن زیبایش پشت سر هم سه عنوان آقای المپیا (مستر المپیا) را ربود. در سال ۱۹۸۰ م. شوارزنگر برای فتح آقای المپیا (مستر المپیا) سیدنی در استرالیا دوران استراحت و رخوت را به پایان رساند. اگر چه وی بسختی می‌توانست باور کند که پس از خداحافظی وی در ۱۹۷۶ م. رقابت در پرورش اندام به چه حدی رسیده بود، به نحوی که خود وی بعدها اقرار کرد که در رقابت با ورزشکار کوچکی مثل کریس دیکرسون متحمل فشارو سختی بسیاری گردیده بود. البته مثالهایی که حاکی از رشد باور نکردنی بودند نیز، در ۱۹۸۰ م. ظاهر شدند، از پاهای تام پلاتزگرفته تا عضلات زیر بغل روی کالندر. سالهای ۱۹۷۰ تا ۱۹۸۰ م. همچنین شاهد ترقی فدراسیون جهانی بدن‌سازی و تناسب‌اندام (IFBB) بعنوان سازمان مقتدر پرورش اندام بود. IFBB تحت رهبری رئیس‌اش بن ویدر، متشکل از بیش از ۱۷۰ کشور عضو و ششمین فدراسیون بزرگ ورزش در دنیا بود. در سال ۱۹۸۰ م. در روی سکوی المپیا فرانک زین، کریس دیکرسون، بویر کو، کن والر، مایک منترز، راجر واکر، تام پلاتز، سمیر بن نوت و روی کالندر در بین دیگران خود نمای می‌کردند. همچنانکه این دهه به انتها می‌رسید دیگر مشخص شده بود که فشردگی رقابت در مسابقات دیگر دائمی شده‌است. فاتحان المپیا ۱۹۸۱ و ۱۹۸۲ م. حریفان با تجربه‌ای بودند، به عنوان مثال می‌توان به فرانکو کلمبو و کریس دیکرسون اشاره نمود. البته جوانانی نظیر تام پلاتز، لی هنی، محمد مکاوی، کیزی ویاتور، سمیر بن نوت، برتیل فوکس، جانی فولر، لی لابرادا و ریچ گاسپاری بطور نزدیکی در رقابت با آنان بودند. با چنین تعدادی از حریفان رده بالا به نظر می‌رسید که واقعاً برای هر کسی مشکل بود که خود را در آینده کاملاً پیروز بداند. با وجود همه این مشکلات لی هنی توانست ۸ بار پیاپی در بین سالهای ۱۹۸۳ تا ۱۹۹۱ م. رقبا را کنار زده و عنوان امپراطور مستر المپیا را از آن خود کند. پس از آخرین پیروزی لی هنی در سال ۱۹۹۱ م. عنوان قهرمانی مستر المپیا به مدت ۶ سال پیاپی در دستان قدرتمند یتس باقی‌ماند. از دیگر بزرگان این دوره می‌توان به‌شان ری، پل دیلت، کِوین لِوْرُون، مارکوس رول، فلکس ویلر، لی پریست، گونتر شیلر کمپ و ناصر الصونباطی اشاره کرد. یتس سبک جدیدی را بر پرورش اندام تحمیل نمود. سبک یتس بر حجم و تفکیک بالا تاکید می‌ورزید. یتس تا سال ۱۹۹۷ م. یکه تاز میدان بود پس از پیروزی در مستر المپیا ۱۹۹۷ م. یتس با پارگی مجدد عضله بازو روبرو شد و عرصه رقابتها را ترک کرد و عرصه مستر المپیا ۱۹۹۸ م. را برای رونی کلمن خالی گذاشت. رونی کلمن تا سال ۲۰۰۵ م. به قهرمانی ادامه داد و مولفهٔ حجم بسیار زیاد عضلانی را بر رقابتهای مستر المپیا تحمیل نمود. در سال ۲۰۰۶م. جی کاتلر با آمادگی، حجم و تفکیک بی نظیری به مستر المپیا آمده و رونی کلمن بزرگ مغلوب جی کاتلر شد. جی کاتلر که می‌رفت تا قدرتش را بر مستر المپیا فزونی بخشد دو عنوان قهرمانی مستر المپیای ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ م. را به دست آورد، اما قهرمانی مستر المپیای ۲۰۰۸ م. از آنِ دکستر جکسون شد و حکومت دو سالة جی کاتلر بر مستر المپیا به سر رسید. در سال ۲۰۰۹ میلادی جی کاتلر که تشنه انتقام بود به رقابتها بازگشت و توانست به سومین قهرمانی خویش در مقام اول مستر المپیا دست یابد.
تاریخچه بدن‌سازی در ایران

علاوه بر سابقه کهن و تاریخی تمرینات با وزنه در ایران باستان پرورش اندام مدرن نیز در ایران از سابقه‌ای طولانی برخوردار است. تا پیش از سال ۱۳۰۰ ش. اصلاً نامی از ورزش پرورش اندام در ایران نبود و تنها ورزشکاران و پهلوانان باستانی‌کار بخاطر تمرینات داخل گود و بلندکردن وزنه‌های آن زمان در بیرون از گود، اندامهای در خور توجهی داشتند و اگر بدن‌های پهلوانان باستانی کار سالهای گذشته را مورد ملاحظه قرار داد، در اکثر آنها اندامی ورزیده با عضلاتی پیچیده جلب توجه می‌کند. تا سال ۱۳۲۴ ش. هیچ مسابقهٔ پرورش اندام و یا رقابتی که در آن اندام افراد مورد قضاوت قرار بگیرد، بر‌گزار نشده بود ولی زنده یاد منوچهر مهران اهل مشهد در سال ۱۳۲۲ ش. باشگاه بدنسازی بدن سازی فیتنس نیرو و راستی را در تهران تاسیس کرد و خود از بنیانگذاران پرورش اندام در ایران گردید وی با توجه به مسئولیتی که داشت رئیس ادارهٔ مسابقات ورزشی تربیت بدنی ایران در سال ۱۳۲۴ ش. اولین مسابقات پرورش اندام را در خیابان لاله زار در تماشاخانهٔ دهقان رسماً بر‌گزار نمود. البته به مدت ۴ سال رقابتها به صورت جدی بر‌گزار نمی‌شدند تا اینکه در سال ۱۳۲۸ ش. مسابقات پرورش اندام در سه رسته قدی و در تهران بر‌گزار شد و نتایج ذیل به دست آمد:

رسته اول: باقریان

رسته دوم: سیرون هامازاسب

رسته سوم: ایلونش

بعدها مسابقاتی دیگر نیز در تهران و شهرستانها بر‌گزار شد تا اینکه در مسابقات جهانی وزنه‌برداری سال ۱۹۴۸ که در لندن بر‌گزار گردید، شادروان محمود نامجو در خاتمه مسابقات وزنه‌برداری از طرف اسکار استیت دبیرکل فدراسیون وزنه‌برداری آن زمان تشویق به شرکت در رقابت بهترین بدن در آن مسابقات گردید که شادروان نامجو در رسته کوتاه قدان به مقام اول جهان دست یافت و استیو ریوز قهرمان بلند قدان گردید. همچنین پس از رقابتهای وزنه‌برداری آسیا در سال ۱۹۵۱ م. ، در رقابتی برای انتخاب بهترین بدن مرحوم نامجو به مدال نقره دست یافت. در سال ۱۳۳۶ش. (۱۹۵۷ م.) همراه با مسابقات جهانی وزنه‌برداری در تهران و مسابقات جهانی و آسیائی پرورش اندام نیز بر‌گزار گردید که زنده یاد نامجو اول و سیرون هامازاسب دوم آسیا گردیدند، شادروان زینال بلانشی نیز در این زمان خوب درخشید و از این زمان به بعد برخی باشگاه بدنسازی بدن سازی فیتنسها و سازمانهای خصوصی و دولتی گاهگاهی مسابقاتی در گوشه و کنار کشور و تهران مسابقات داخلی یا چندجانبهٔ پرورش اندام بر‌گزار می‌کردند. در سالهای ۱۳۴۰ تا ۱۳۵۰ ش به نامهایی نظیر شادروان زینال بلانشی (زیباترین سینهٔ ایران)، محمود نامجو، سهراب سرابی، سیرون هامازاسب، حیدر معارفی و غلام مالکی بر می‌خوریم. در مهرماه سال ۱۳۴۴ ش. (۱۹۶۵ م.) مسابقات انتخابی تیم ملی برای اعزام تیم به مسابقات آسیایی و جهانی بر‌گزار گردید. در این مسابقات که در دو رسته آپولون و هرکول بر‌گزار شد، نتایج زیر بدست آمد:

در رسته آپولون: ۱. سهراب سرابی ۲. غلام مالکی ۳. شادروان زینال بلانشی

در رستهٔ هرکول: ۱. سیرون هامازاسب ۲. حیدر معارفی ۳. علی حسینی و حاج موسی (مشترکاً) تیم اعزامی عبارت بود از آقایان سهراب سرابی، غلام مالکی، سیرون هامازاسب و حیدر معارفی.

متأسفانه علی رقم کسب نتیجهٔ درخشان تیم اعزامی، بر اساس برخی غرض ورزی‌ها مسابقات پرورش اندام در ایران از سال ۱۳۴۴ تا ۱۳۵۰ ش. منحل شد. در سال ۱۳۵۰ ش. زنده یاد محمود نامجو با نظارت تربیت بدنی چند دوره مسابقه پرورش اندام مختلف بر‌گزار نمود که اولین دوره آن در باشگاه بدنسازی بدن سازی فیتنس دخانیات تهران بر‌گزار گردید، سپس از سال ۱۳۵۰ ش. کمیتهٔ پرورش اندام بطور رسمی در ایران و زیرنظر فدراسیون وزنه‌برداری شروع به فعالیت نمود و مسئولیت کمیته را حسین شکوه یکی از قهرمانان اسبق پرورش اندام بعهده داشت وی که سالها در لوس آنجلس آمریکا اقامت داشته و در سال ۱۳۳۰ ش. در ایالت کالیفرنیا نفر اول شده بود، یک دورهٔ مسابقات پرورش اندام همراه با مسابقات قهرمانی وزنه‌برداری کشور در مرداد ماه سال ۱۳۵۰ ش. در شهر مشهد بر‌گزار گردید (این دور از رقابتها بعداً به عنوان اولین دور رقابتهای پرورش اندام معرفی شده‌است) در این دور از رقابتها که در سه رستهٔ قدی بر‌گزار گردید، که نتایج ذیل به دست آمد:

در رسته کوتاه قد: سهراب سرابی اول

در رسته میانه قد: سیرون هامازاسب اول

در رسته بلند قد: علی علایی اول

البته در این دوره از رقابتها، رقابتهایی به صورت مِستری و انتخاب قهرمانِ قهرمان و اختصاص لقب آقای ایران نیز بر‌گزار شد که در این رقابت سهراب سرابی با غلبه بر سیرون هامازاسب عنوان آقای ایران را به خود اختصاص داد. مسابقات کشوری و انتخابی تیم ملی ایران در سالهای ۱۳۵۱ ش. در تهران؛ ۱۳۵۲ ش. در سنندج؛ ۱۳۵۳ ش. در تهران؛ ۱۳۵۴ ش. در همدان؛ ۱۳۵۵ ش. در تهران؛ ۱۳۵۶ ش. در کرمانشاه؛ ۱۳۵۷ ش. در تبریز بر‌گزار گردید و در تمامی این سری رقابتها سهراب سرابی به عنوان قهرمان قهرمانان و آقای ایران دست یافته و پرورش اندام نیز رونق و شهرت خوبی به دست آورد. در طی این سالها ایران در چندین دوره مسابقات آسیایی و جهانی شرکت نمود، از آن جمله، آسیایی ۱۳۵۲ ش. در مالزی که مهدی خانقاهی در قد بلند اول شد و سهراب سرابی در قد متوسط دوم شد و در جمع رحمت جورامی از سنگاپور، آقای آسیا شد. در سال ۱۳۵۳ ش. تیم ایران در مسابقات آسیائی شرکت نکرد اما در مسابقات جهانی پرورش اندام که در سوئیس بر‌گزار گردید، شرکت نمود که سهراب سرابی در رسته کوتاه قد، به رتبه پنجمی جهان دست یافت. در سال ۱۳۵۴ ش. مسابقات آسیائی در سنگاپور بر‌گزار گردید که سهراب سرابی در رسته کوتاه قد، اول و مهدی خانقاهی در رسته میانه قد، سوم شدند. سال ۱۳۵۵ ش. مسابقات آسیا در لاهور پاکستان بر‌گزار گردید که سهراب سرابی، نفر دوم در رسته میانه قد، مهدی خانقاهی نفر سوم در رسته بلند قد گردیدند. در سال ۱۳۵۶ ش. مسابقات آسیائی در کلکته هندوستان بر‌گزار شد و تیم ایران در آن شرکت داشت در این دوره از رقابتها رسته‌های پرورش اندام از قدی به وزنی تغییر پیدا نمود. اوزان پرورش اندام آسیائی در اولین دوره مسابقات وزنی به چهار رسته وزنی:

رسته سبک وزن: ۶۵kg و پایینتر

رسته میانه وزن: از ۶۵kg تا ۷۵kg

رسته سنگین وزن: از ۷۵kg تا ۹۰kg و

رسته فوق سنگین: بیش از ۹۰kg.

تقسیم گردیده بود که در رسته سبک وزن رحمت الله عظیمی، نفر دوم و محمد تبریزی در رسته میانه وزن، نفر چهارم و سعید بیضاوی در رسته سنگین وزن، نفر سوم شدند. در این‌سال (۱۳۵۶ ش.)، تیم ایران در مسابقات جهانی شهر نیم فرانسه شرکت نمود که متأسفانه هیچکدام از شرکت کنندگان نتوانستند تا رده ششم برسند. در سال ۱۳۵۷ تیم ایران در مسابقات آسیائی سنگاپور شرکت نمود که در نتیجه رحمت الله عظیمی در ۶۵ کیلو، سوم و سهراب سرابی در ۷۵ کیلو، سوم و مهدی خانقاهی در ۹۰ کیلو، اول و سعید بیضاوی در ۹۰+ کیلو، سوم شدند و این آخرین دوره شرکت تیم پرورش اندام ایران در مسابقات آسیائی تا قبل از انقلاب ایران بود. پیش از انقلاب، ورزشکاران رشته پرورش اندام ایرانی که در مسابقات برون مرزی شرکت نموده بودند، عناوین زیر را بدست آوردند:

جهانی ۱۹۴۸ م. لندن، انگلستان: در رسته کوتاه قد: محمود نامجو اول.

آسیایی ۱۹۵۱ م. : در رسته کوتاه قد: محمود نامجو دوم.

آسیایی ۱۹۵۷ م. تهران، ایران: قهرمان قهرمانان: محمود نامجو.

آسیایی ۱۹۶۵ م. تهران، ایران: در رسته کوتاه قد: سهراب سرابی اول.

جهانی ۱۹۶۵ م. تهران، ایران: در رسته کوتاه قد: سهراب سرابی سوم.

آسیایی ۱۹۷۳ م. کوالالامپور، مالزی: در رسته کوتاه قد: سهراب سرابی دوم. در رسته بلند قلد: مهدی خانقاهی اول.

جهانی ۱۹۷۳ م. ژنو، سوئیس: در رسته کوتاه قد: سهراب سرابی چهارم.

جهانی ۱۹۷۴ م. ورونا، ایتالیا: در رسته کوتاه قد: سهراب سرابی پنجم.

آسیایی ۱۹۷۵ م. سنگاپور: در رسته کوتاه قد: سهراب سرابی اول. در رسته میانه قد: مهدی خانقاهی سوم.

آسیایی ۱۹۷۶ م. لاهور، پاکستان: در رسته کوتاه قد: سهراب سرابی دوم. در رسته بلند قد: مهدی خانقاهی سوم.

آسیایی ۱۹۷۷ م. کلکته، هند: در رسته ۶۵kg: رحمت الله عظیمی دوم. در رسته ۸۰kg: مهدی خانقاهی دوم. در رسته ۹۰kg: سعید بیضاوی سوم.

آسیایی ۱۹۷۸ م. سنگاپور: در رسته ۶۵kg: رحمت الله عظیمی سوم. در رسته ۷۰kg: سهراب سرابی سوم. در رسته ۸۰kg: مهدی خانقاهی اول. در رسته ۹۰kg: سعید بیضاوی سوم.

متأسفانه به علت بحبوحه تغییر و تحولات و هشت سال جنگ تحمیلی الیه ایران، از سال ۱۳۵۷ ش. مسابقات قهرمانی پرورش اندام در ایران تعطیل گردید، تا اینکه دوباره از سال ۱۳۷۲ ش. پرورش اندام زیرنظر فدراسیون وزنه‌برداری و بخاطر علاقه‌مندانش بصورت رسمی فعالیت خود را آغاز نمود که اولین مسابقات قهرمانی کشور در تهران در سالن وزنه‌برداری مجموعه آزادی تهران با شکوه هرچه تمام‌تر بر‌گزار گردید و سپس رقابتهای قهرمانی کشور در سال ۱۳۷۳ ش. در همدان بر‌گزار گردید و تیم ملی پرورش اندام ایران پس از انقلاب برای نخستین بار به مسابقات آسیائی سنگاپور اعزام شدند که یزدان راد به مقام سوم آسیا دست یافت و این اولین مدال برون مرزی بعد از انقلاب پرورش اندام ایران می‌باشد. از سال ۱۳۷۳ تا ۱۳۸۴ پرورش اندام به عنوان زیر مجموعه رشته وزنه‌برداری صاحب فدراسیون مستقل نبود و یازده سال سرد و تاریک بر پرورش اندام ایران حکمرانی می‌کرد که بسیاری از قهرمانان و نخبگان پرورش اندام را گوشه نشین کرد و یا آنها را از کشور فراری داد، تا اینکه بالاخره با تلاش بزرگان این رشته بخصوص سهراب سرابی و کسب عناوین جهانی در پرورش اندام، فدراسیون مستقل پرورش اندام بنام فدراسیون پاورلیفتینگ و پرورش اندام در سال ۱۳۸۴ ش. با موافقت سازمان تربیت بدنی تاسیس و آقای ناصر پورعلی فرد بعنوان رئیس فدراسیون، یزدان راد دبیر فدراسیون و سهراب سرابی رئیس کمیته فنی فدراسیون انتخاب و فعالیت خود را با تشکیل کمیته‌های مختلف آغاز نمودند. بعد از انقلاب، ورزشکاران رشته پرورش اندام ایرانی که در مسابقات بین‌المللی شرکت نمودند، عناوین زیر را بدست آوردند.

آسیائی ۱۹۹۳ سنگاپور: در رسته +۹۰kg: یزدان راد، سوم.

آسیائی ۱۹۹۴ مالاکا، مالزی: در رسته ۷۰kg: محسن یزدانی، سوم. در رسته +۹۰kg: یزدان راد، سوم.

آسیائی ۱۹۹۶ دهلی نو، هندوستان: در رسته +۹۰kg: یزدان راد، اول و مهدی لطیفی، سوم

آسیائی ۱۹۹۷ سئول، کره جنوبی: دراین دوره از رقابتها سهراب سرابی در مسابقه استادان بزرگ (GRAND MASTER) کره جنوبی دوم شد.

جهانی ۱۹۹۸ م. ازمیر، ترکیه: در رسته ۷۰kg: محسن یزدانی دوم.

آسیائی ۱۹۹۹ تایپه، چین: در رسته ۸۵kg: علی تبریزی نوری، دوم. در رسته ۹۰kg: احسان الله کنگرلو، سوم. در رسته +۹۰kg: عباس مهدی یزدلی، دوم.

جهانی ۱۹۹۹ م. براتیسلاوا، اسلواکی: در رسته ۷۰kg: محسن یزدانی اول.

جهانی ۲۰۰۰ م. مالاکا، مالزی: در رسته ۷۰kg: محسن یزدانی دوم.

آسیایی ۲۰۰۱؛ پوسان، کره جنوبی: در رسته ۷۰kg: سامان سرابی، اول. در رسته ۹۰kg: علی تبریزی، اول.

آسیایی ۲۰۰۳؛ قزاقستان: در رسته ۷۰kg: سامان سرابی، اول.

جهانی ۲۰۰۳ م. ببممببئی، هند: در رسته ۷۵kg: بیت الله عباسپور اول.

جهانی ۲۰۰۵ م. شانگهای، چین: در رسته ۷۰kg: سامان سرابی سوم. در رسته ۷۵kg: بیت الله عباسپور سوم.

المپیک آسیایی ۲۰۰۶؛ دوحه، قطر: در رسته ۷۰kg: سامان سرابی، چهارم.

آسیایی ۲۰۰۷ م. شانگهای، چین: در رسته ۷۵kg: مهدی کامرانی، سوم. در رسته ۸۰kg: بیت الله عباسپور، اول. در رسته ۸۵kg: مهدی عیاری، دوم. در رسته ۹۰kg: افشین محی الدین، سوم. در رسته ۹۰kg+ (فوق سنگین): غلام عباس گلشنی، دوم.

آسیایی ۲۰۰۸ م. هُنگ‌کُنگ: در رسته ۸۰kg: رضا موسی زاده، سوم. در رسته ۸۵kg: بیت الله عباسپور، اول و رضا باقرزاده دوم. در رسته ۹۰kg: هاشم شریفی، سوم. در رسته ۹۰kg+ (فوق سنگین): علی تبریزی، اول.

تمرینات
ابزار و وسایل بدن‌سازی
ابزار و وسایل بسیاری برای پرورش هر گروه از عضلات وجود دارند. در گذشته فنر، کش، وزنه (با شکل‌های مختلف) و میله مورد استفاده قرار می‌گرفتند اما امروزه بدلیل اینکه بعضی از این وسایل به طور دقیق عمل نمی‌کنند (مثل فنر) و در هنگام استفاده سنگین از آنها ممکن است خطرناک باشند، تمامی وسایل به نوعی تبدیل به دستگاههایی شده‌اند که با وزنه کار می‌کنند. از وسایل رایج در بدنسازی یا بدن سازی دمبل، میله (یا باربل و یا میله بارفیکس) و وسایل سیمی هستند.

شیوه‌های تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس )ی

مهمترین عنصر در بدنسازی یا بدن سازی برنامه ریزی است. برنامه ریزی غذایی، با افزایش میزان کالری(و یا در صورت لزوم با کاهش کالری) و پروتئین و ویتامینها، مواد اولیه لازم را به بدن میرساند. در این مرحله از بدنسازی یا بدن سازی استفاده از مکملهای غذایی بسیار رایج است. در مرحله دوم، یک برنامه ورزشی منظم، برروی عضله فشار مورد نظر را ایجاد می‌کند. به مرور زمان توانایی عضله بیشتر می‌شود، اما از طرف دیگر بدنساز با وزنه‌های بیشتری ورزش را دنبال می‌کند، به این ترتیب یک حلقه بازخورد مثبت ایجاد می‌شود که بدنسازان حرفه‌ای آن را تا ظرفیت نهایی بدن خود پیگیری می‌کنند. چه عواملی باعث بروز تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی می‌شود؟ بسیاری از ورزشکارانی که برای پرورش دادن عضلات خود تمرینات سخت و طاقت فرسا را تحمل کرده و در طولانی مدت نیز با صرف هزینه‌های سنگین تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) با وزنه را با عشق و علاقه ادامه می‌دهند، معمولاً در خارج از این طریق امرار معاش کرده و به نان و نوایی هم می‌رسند اما در ایران که امرار معاش کردن از طریق تجارت هم گویا دیگر مشکل شده است پرداختن به ورزش و مخصوصا ورزش‌های قدرتی نظیر پرورش اندام و وزنه برداری قدرتی همواره هزینه بر بوده و در طولانی مدت نیز بسیاری از ورزشکارانی که بنیه مالی قوی نداشته باشند را به زیر خط فقر هدایت کرده است. اما با این وجود ورزشکاران حرفه‌ای پرورش اندام و یا ورزشکارانی که به طور منظم و مرتب تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) کرده و در مسابقات کشوری، آسیایی و جهانی نیز شرکت می‌کنند معمولاً اغلب وقت و انرژی خود را صرف ورزش و استراحت و تغذیه و رژیم کرده و برای دیگر لذات و دیگر کارهای روزمره زندگی وقتی نمی‌توانند اختصاص دهند. عضلات ستبر و بر جسته را نیز می‌توان به منزله میوه‌هایی دانست که درخت بدن شما آنها را در طول چندین سال تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) و تغذیه و رژیم پرورانده و به معرض نمایش گذاشته است. این میوه نیز همانند تمامی میوه‌هایی که دست توانای طبیعت آنها را می پروراند ممکن است دچار آفت شده و صدمه ببیند. یکی از متداول ترین آفاتی که عضلات شما را تهدید کرده و در کمین آنها می‌نشیند تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی، افراط در تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) و یا over training است. به این نکته مهم توجه داشته باشید که مابین تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) سنگین و سخت که برای برانگیختن کردن عضلات برای رشد عضلانی لازم و ضروری است و پدیده مضر و مخرب تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی، تنها مرز باریکی وجود دارد که باریکی این مرز گاه از یک تار مو نیز نازک تر می‌شود. زمانی که فرد بدن خود را با تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) شدید آشنا کرده و به اصطلاح، تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) سخت و سنگینی را پشت سر می‌گذارد ابداً نمی‌توان گفت که خطایی از او سر زده است اما در صورتی که اقدامات بعدی تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) سنگین نظیر تغذیه و رژیم خوب و استراحت کافی را برای بدن مهیا نکند به مرور زمان دچار تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زذگی شده و رو به سمت پسرفت حرکت می‌کند. زمانی که پس از انجام تمرینات سنگین و شدید، بدن را با تغذیه و رژیم صحیح و استراحت کافی حمایت کنید، روز به روز شاهد بزرگ شدن و توسعه بافت عضلانی خواهید شد. بروز پدیده آنابولیسم در بدن را می‌توان نتیجه برنامه ریزی مناسب تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس )ی و نتیجه رعایت رژیم غذایی مناسب دانست. اما در صورتی که از اهمیت تغذیه و رژیم و یا استراحت در ورزش‌های قدرتی غافل بوده و همه چیز را در بلند کردن و در جابجا کردن وزنه‌های سنگین و در تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس )‌های طولانی مدت و شدید بدانید و خلاصه کنید امکان بروز پدیده مخرب و عضله سوز تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی نیز چندان دور از ذهن نخواهد بود. از مهم ترین علایم و نشانه‌های بروز این پدیده در بدن ورزشکاران می‌توان به احساس خستگی مفرط، افسرگی، اضطراب، اختلالات خواب، اختلالات تمرکز حواس، کم شدن قدرت و میل غریزه و احساس درد پایدار در عضلات اشاره کرد. بروز هر یک از این علایم می‌تواند در اثر عوامل دیگری به جز تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی نیز در بدن آدمی حادث شود اما در صورتی که این علایم در طولانی مدت ادامه داشته و در طول ۲ هفته از بین نرفته باشد شما باید به این مهم توجه داشته باشید که به احتمال زیاد دچار افراط در تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) و یا دچار تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی شده‌اید. تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی علایم و نشانه‌های زیادی دارد که آنها را می‌توان به دو دسته علایم فیزیکی و علایم روحی و روانی تقسیم بندی کرد. از مهم ترین علایم فیزیکی تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی همانگونه که اشاره شد می‌توان به درد در عضلات، اختلالات خواب و خستگی مفرط اشاره نمود. تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی که در بین ورزشکاران ایرانی نیز به فراوانی دیده می‌شود سوای عوارض و علایم فیزیکی و جسمی که دارد می‌تواند منجر به بروز ناهنجاری‌های رفتاری، ناهنجاری‌های فیزیولوژیکی و حتی ناراحتی‌های روانی شده و فرد را بیازارد. عصبانیت‌های بی مورد، احساس دلتنگی و نا امیدی، اضطراب، پرخاشگری، بی خوابی و صدها عارضه دیگر را می‌توان تنها گوشه‌ای از عوارض ناراحت کننده عارضه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی دانست. بر خلاف آنچه که عموم تصور می‌کنند اصلی ترین دلیل بروز تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی به علت افراط در تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) نبوده و به دلیل فقر رژیم غذایی ورزشکاران دیده می‌شود. در صورتی که شما بدن را با غذاهای مقوی و با رژیم روزانه غذایی مناسب حمایت کنید حتی در صورت افراط در تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) نیز می‌توانید بدن را از گرفتار آمدن در دام تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی تا حدود زیادی در امان نگه دارید اما در صورتی که تغذیه و رژیم شما برطرف کننده نیاز بدن شما به انرژی و درشت مغذی‌ها و ریز مغذی‌ها نبوده و برنامه غذایی شما نیز به درستی تنظیم نشده باشد حتی با پرداختن به تمرینات عادی و معمول نیز امکان بروز پدیده ناراحت کننده و نامطلوب تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی در بدن شما قابل پیش بینی است. از بدیهی ترین و ابتدایی ترین تاثیرات منفی تغذیه و رژیم ناکافی و بد در بدن می‌توان به از دست رفتن آب بدن و به فقر کالری و فقر کربوهیدرات‌ها در بدن اشاره کرد. ورزشکارانی که از رژیم‌های غذایی کم کالری و کم کربوهیدرات استفاده می‌کنند معمولاً در بسیاری از موارد از تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی رنج برده و علایم و نشانه‌های این پدیده مخرب و نامطلوب را با خود دارند. قند به عنوان اصلی ترین منبع سوخت و انرژی برای عضلات بوده و انرژی لازم برای انجام تمرینات سنگین بدنی را برای شما تامین می‌کند. حال خود قضاوت کنید بدن شما با کمبود و فقر قند و با کمبود و فقر انرژی در بدن چگونه می‌تواند کنار بیاید؟ در صورتی که قند لازم برای انجام فعالیت‌های شدید بدنی را در اختیار بدن قرار نداده و عضلات خود را نیز با فشار شدید تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) تا سر حد افراط خسته کرده و منابع و ذخایر انرژی آنها را نیز با تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس )‌های طولانی مدت و شدید خالی کنید، بی برو برگرد و بی تردید باید گفت که در طولانی مدت خود را با عارضه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی رو در رو خواید یافت. مصرف پروتیئن ناکافی، چربی ناکافی و مصرف ویتامین و مواد معدنی ناکافی نیز امکان و احتمال ابتلاء شما به عارضه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی را به شدت بالا می‌برد. بدن شما برای ساختن بافت‌های جدید عضلانی که شما نیز برای رسیدن به آن تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) می‌کنید نیاز به دریافت مقادیر زیادی پروتئین در رژیم روزانه غذایی دارد. حال خود تصور کنید بدن شما در شرایطی که از یک طرف با کمبود پروتئین روبرو بوده و از طرف دیگر نیز تحت فشار تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) قرار می‌گیرد، آیا برای تامین نیاز خود با انرژی چاره‌ای به جز حمله کردن به بافت‌های عضلانی شما را خواهد داشت؟ مواد معدنی و ویتامین‌ها که در مورد آنها تا حدودی صحبت کرده‌ایم و در آینده‌ای نزدیک نیز توضیحات کاملی در مورد تک تک آنها را در قالب یک مطلب واحد به خدمت شما تقدیم خواهیم نمود در ساخته شدن عضلات و در کنترل واکنش‌های ضروری بدن نقشی انکار ناپذیر دارند. با وجود اینکه بدن آدمی حتی در صورتی که مدام با فشار تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) نیز سر و کار داشته باشد به مقادیر بسیار کمی از مواد معدنی و ویتامن‌ها نیاز دارد اما در صورتی که بدن را از همین مقادیری که در بسیاری از موارد به نظر ورزشکاران کم اهمیت نیز جلوه می‌کند محروم کنید؛ اثرات منفی آن به صورت کاهش سرعت رشد و تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی و صدها عارضه و علامت ناخوشایند دیگر در بدن ورزشکاران دیده شده و در برخی موارد حاد نیز می‌تواند به بروز بیماری‌های خطرناک و کشنده‌ای که معمولاً ناشی از کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی در بدن آدمی دیده می‌شود منجر شود. تاثیر محیط بر تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی محیطی که در آن تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) می‌کنید و یا تغییر محیط نیز می‌تواند در به وجود آمدن و یا در پیشگیری از بروز تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی موثر واقع شود. ورزشکارانی که برای شرکت کردن در مسابقات و رقابت‌ها مدام در سفر بوده و به دلیل نداشتن امکانات مالی مناسب نیز با اتوبوس و قطار سفر می‌کنند در صورتی که از استرس ناگزیر فصول رقابت‌ها نیز بی بهره نباشند به شدت در معرض خطر تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی قرار گرفته و حتی در صورت کافی بودن تغذیه و رژیم و در صورت مناسب بودن شدت تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) نیز مستعد ابتلا به عارضه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی می‌شوند. تغییر آب و هوا و تغییر محیط تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) نیز همانند سفرهای طولانی مدت و خسته کننده می‌تواند بر بدن آدمی تاثیر منفی گذاشته و وی را مبتلا به عارضه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی کرده و یا او را در معرض این خطر قرار دهد. در صورتی که استرس و مشکلات ویزا و یا اعزام شدن و یا نشدن تیم و مشکلات مالی و ترس از مثبت شدن دوپینگ و صدها نگرانی دیگر را به تغییرات آب و هوا و… اضافه کنیم به راحتی به این نکته نگران کننده می‌رسیم که ورزشکاران رشته‌های قدرتی و مخصوصا ورزشکاران کشورهای جهان سوم نظیر ایران که در آن کمترین توجهی به روان شناسی تیم‌ها و روان شناسی نفرات نشده و اصولاً در این قبیل موارد گوشی به حرفی بدهکار نبوده و تمام فشارها و استرس‌های مالی و روانی نیز بر دوش خود ورزشکار شرکت کننده در رقابت‌ها نهاده می‌شود، به شدت در معرض خطر ابتلا به عارضه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی قرار دارند. همانگونه که پیشتر نیز اشاره شد عارضه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی بر خلاف آنچه که از نام آن بر می‌آید در بسیاری از موارد به جای اینکه در نتیجه افراط در تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) در بدن ورزشکاران حادث شود در اثر ناکافی بودن غذای مصرفی در طول روز، در نتیجه استرس سفر و یا دیگر عواملی که به گوشه‌ای از آنها اشاره کردیم در بدن ورزشکاران به وجود می‌آید. تشخیص اینکه آیا یک ورزشکار از عارضه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی رنج می‌برد یا نه معمولاً به این سادگی و آسانی هم میسر نبوده و نیاز به داشتن تخصص و تبحر مربی دارد. بر خلاف آنچه که در بین برخی مربیانی ایرانی رواج پیدا کرده و همه چیز را به تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی ربط می‌دهند؛ در برخی موارد دلیل رشد ناکافی را باید در مواردی به غیر از تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی جستجو کرد. گاه ورزشکاران و مربیان پدیده خستگی را با عارضه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی اشتباه گرفته و در تجویز و در هدایت ورزشکاران خود نیز راه به خطا می‌روند. خستگی‌های عادی و طبیعی معمولاً در طول یک یا دو هفته استراحت از بین می‌روند اما در صورتی که خستگی بیش از دو هفته در بدن ورزشکاران ماندگار شده و جا خوش کرده باشد باید به بروز پدیده تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی در بدن وی شک کرد. پدیده خستگی که ورزشکاران با آن بیگانه نیز نیستند معمولاً با استراحت کردن برطرف شده و نیاز به تغییر برنامه غذایی و تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس )ی ندارد. پزشکان از طریق تست‌های آزمایشگاهی به بروز پدیده تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی در بدن ورزشکاران پی می‌برند. آنها از طریق اندازه گیری فاکتورهای خونی و حتی با سنجیدن حداکثر اکسیژن گیری ریه‌ها نیز امکان بروز این پدیده در بدن ورزشکاران را پیش بینی می‌کنند. درمان عارضه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی معمولاً با مشکلاتی همراه بوده و ارتباط تنگاتنگی با مدت زمان بروز این عارضه، شدن عارضه، شدت خستگی عضلانی و روانی فرد و… دارد. بهترین درمان را می‌توان در ۳ الی ۴ هفته استراحت کامل دانست. ورزشکاران به دلیل اینکه در طول یک ماه استراحتی که برای درمان عارضه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی به آنها توصیه می‌شود، دچار افت شرایط بدنی می‌شوند، معمولاً از این توصیه استقبال نکرده و در برخی موارد نیز از به کار بستن آن خودداری می‌کنند اما به این مهم نیز توجه داشته باشید که هدف ورزشکار واقعی از پرداختن به تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس )، نتیجه مطلوبی است که از آن می‌گیرد. در صورتی که عارضه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی را درمان نکنید و علی‌رغم بروز این عارضه در بدن به تمرینات خود ادامه دهید علاوه بر اینکه حجم و قدرت عضلانی خود را از دست می‌دهید، در طولانی مدت نیز مستعد ابتلا به درد مفاصل، پیری زودرس، مصدومیت و صدها عارضه دیگر خواهید شد. استراحت را می‌توان کامل ترین و مناسب ترین درمانی دانست که اغلب پزشکان و روان شناسان ورزشی و متخصصین نیز بر آن اتفاق نظر دارند. البته من خود نیز می دانم که صحبت کردن از روان شناس ورزشی و اظهار فضل کردن در مورد نقش وی در پیشرفت‌های ورزشی ورزشکاران در کشور ما و در شرایط اسف باری که هنوز این قبیل حرف‌ها در ورزش حرفه‌ای ما محلی از اعراب ندارد اندکی پیش از موعد به نظر رسیده و برای گفتن آن دست کم ۳۰ سال صبر لازم است. پرداختن به تمرینات هوازی سبک به صورتی که طول تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) بین ۵ الی ۲۰ دقیقه بوده و در طی تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) نیز قلب شما حدوداً با ۱۴۰ ضربان در دقیقه بتپد نیز در کم کردن احتمال و امکان ابتلا شما به عارضه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی مفید خواهد بود. استراحت کردن و خواب طولانی مدت و با کیفیت در طول شب نیز از مهم ترین عواملی است که شما را از خطر ابتلا به عارضه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی در امان نگه می‌دارد. چرت بعد از ظهر نیز می‌تواند مفید واقع شود. کسانی که عادت به شب بیداری داشته و یا به دلیل مشغله کاری زیادی که دارند خواب شان از کیفیت خوبی برخوردار نیست و یا به دلیل عاشقی و غیره، شب بیداری را برای خود به عنوان عادت درآورده و در طول خواب کوتاهی هم که دارند، مدام خواب‌های خوب می‌بینند! معمولاً بیشتر از دیگر ورزشکاران در معرض خطر ابتلا به عارضه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی قرار دارند. برنامه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس )ی نامناسب نیز تنها یکی از عوامل متعددی است که ورزشکاران را به عارضه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی مبتلا می‌کند. ورزشکاران ایرانی معمولاً متعاقب بلند پروازی‌های خاصی که در اغلب موارد نیز در اثر مصرف دارو استروئید و در اثر بروز عوارض روانی این قبیل داروها نیز در آنها رخ می‌دهد در تخمین موقعیت و جایگاه واقعی خود دچار اشتباه شده و متعاقب بروز عوارض روانی استروئیدها که در برخی موارد به صورت خود بزرگ بینی نیز در ورزشکاران دیده می‌شود، خود را بزرگ تر و آماده تر از رونی کلمن باور کرده و در تنظیم برنامه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس )ی خود نیز معمولاً از برنامه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس )ی خاصی استفاده می‌کنند که حتی رونی کلمن نیز با دیدن آن و از مشاهده سنگینی آن وحشت می‌کند. داشتن تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) طولانی مدت و بلند کردن وزنه‌های سنگین و غیره در بین ورزشکاران ایرانی معمولاً مایه افتخار محسوب می‌شود. اما این حقیقت را از ما بشنوید که داشتن تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس )ی سنگین تر از حد معمول و طولانی تر کردن جلسات تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس )، احتمال و امکان ابتلا فرد به عارضه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) زدگی را به شدت بالا می‌برد. شما که به صورتی حرفه‌ای و جدی به ورزش پرورش اندام پرداخته و ورزش‌های قدرتی را پیچیده تر و علمی تر از آنی می دانید که هر کسی با چند ماه سابقه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس ) و یکی دو بار سابقه قهرمانی در مسابقات داخلی و انتخابی شلغم کلاً و قارپوزآباد داعیه مربیگری سر داده و به ارشاد شاگرد بپردازد، باید در تنظیم برنامه تمرین ( ورزش – باشگاه – بدنسازی – بدن سازی – فیتنس )ی خود نیز کمال دقت را داشته و حساس ترین امور خود را به دست کسانی که تنها برای بهره مند شدن از لذت افاضات ادب و برای کسب درآمد و غیره، خود را مربی جا می‌زنند، خودداری کرده و کار را به قول گفتنی تنها به کاردان بسپارید!

تغذیه و رژیم
مکمل‌های غذایی

پروتئین بیشترین ماده مورد نیاز برای ساخت عضله می‌باشد، اما علاوه بر آن ترمیم فرایندی است که خود انرژی زیادی را می‌طلبد. میزان پروتئین مورد نیاز هر فرد در روز به وزن بدن او بستگی دارد. این میزان در افرادی که فعالیت بدنی بیشتری دارند بالاتر می‌رود. بدن انسان به ۱۲ گونه پروتئین احتیاج دارد. در یک رژیم غذایی مناسب باید تمام این پروتئین‌ها وجود داشته باشد. از غذاهای معمولی که در بدنسازی یا بدن سازی استفاده می‌شود می‌توان به انوع لبنیات (مخصوصا پنیر و شیر)، تخم مرغ، سیب زمینی و گوشت سفید اشاره نمود. یک انسان با وزن ۸۰ کیلو، روزانه به حداقل ۶۰ گرم پروتئین نیاز دارد. برای یک بدنساز این میزان بیشتر خواهد بود و باید توجه کرد که به طور مثال یک تخم مرغ تنها ۳ گرم پروتئین دارد. بنابراین معمولاً برای فرد عادی تهیه این پروتئینها و مصرف آن در طول روز بسیار دشوار و پرهزینه‌است و اکثر بدنسازان از مکملهایی استفاده می‌کنند تا راحت و سریع مواد لازم بدن را بدست بیاورند. این مکملها معمولاً از فراورده‌های جانبی محصولات لبنی (معمولاً تولید پنیر) و یا پروتئینهای سنتتیک تولید می‌شوند. مواد انرژی زایی همچون شکر نیز به بعضی از این مکملها اضافه می‌شوند. برای تهیه کربوهیدرات خالص معمولاً از ذرت استفاده می‌شود. از معمولترین مکملهایی که بدنسازان از آن با حجم بالاتر از حجم طبیعی استفاده می‌کنند مکمل کراتین است که بدن انسان خود از ترکیب سه پروتئین تولید می‌کند و معمولاً حجم روزانه آن بیش از ۳ گرم نیست. اما با مصرف مکمل این میزان تا ۲۰ گرم در روز افزایش میابد (در دوره بارگیری که معمولاً شش روز بیشتر نیست). با افزایش میزان کراتین در سلولهای عضلات، چون این ماده جاذب آب است، حجم آب میان بافتی و در نتیجه حجم عضله افزایش میابد. این آب علاوه بر افزایش حجم در موقع لزوم توسط بافت ترمیم شونده مورد استفاده قرار می‌گیرد. نکته مهم در مصرف این مکمل، رساندن آب لازم به بدن است، زیرا در غیر اینصورت عوارض کلیوی برای بدنساز پیش میاید. مصرف طولانی مدت این ماده بسیار خطرناک است و معمولاً تنها در دوره‌ای ۳۰ روزه یا ۴۰ روزه مصرف می‌شود. اسید آمینه گلوتامین یکی از مکمل‌های مورد استفاده در ورزش بدن‌سازی می‌باشد.
فرایند ساخت

فرایند ساخت عضله و سایر بافت‌های مربوطه (زردپی، غضروف، بافتهای چربی و استخوان) فرایندی پیچیده‌است. عضلات به دو حالت کلی برای ساخت برانگیختن می‌شوند، یکی هورمون‌های موجود در بدن است و دیگری پارگیهای ریز عضله (حاصل از فشار نامتعارف). البته این دو عامل جدا نیستند و به طور مثال، با زخمی شدن بدن، حجم هورمون تستوسترون خون بالا می‌رود که باعث ترمیم سریعتر بدن می‌شود. بدن انسان در مقابل هرکدام از این پدیده‌ها ظرفیت محدودی دارد. آسیبهایی که بدن به موقع (ظرف سه روز) نتواند ترمیم کند، آسیبهای جدی هستند که چرخه بازخوردی مورد نظر را مختل می‌کنند. از طرف دیگر، هورمونها علاوه بر ساخت عضله فرایندهای دیگری را هم کنترل می‌کنند که بالا بودن بیش از حد آنها در بدن، ممکن است باعث عوارض جانبی در بدن شود.
سوء استفاده از هورمونها

به هورمونهای سازنده عضله، آنابولیک گفته می‌شود. هورمونهای مهم در ساخت عضله تستوسترون و هورمون رشد هستند. هورمون تستسترون هورمونی غریزه است که توسط بیضه‌ها ترشح می‌شود. این هورمون در حالت کلی با پروژسترون خون در تعادل است. با بالا رفتن مصنوعی حجم استروئیدهای مقلد تستسترون در بدن دو اتفاق رخ می‌دهد، اول متوقف شدن ترشح آن توسط بیضه‌ها (برای تعدیل حجم) و دیگر بالا رفتن حجم پروژسترون برای مقابله با اثرات تستسترون است. در طولانی مدت، اندازه بیضه‌ها کاهش میابد و حتی ممکن است آسیب ببیند. از طرف دیگر پس از قطع مصرف، به علت بالا بودن پروژسترون خون و تاخیر بیضه‌ها در تولید تستسترون طبیعی، توده چربی در سینه‌ها جمع می‌شود. عوارض غریزه، کبدی، پوستی و سرطانی و ناراحتیها در اتصالات عضله از عوارض جانبی مصرف تستسترون است. از نمونه‌های داروهایی که برای افزایش این هورمون استفاده می‌شوند می‌توان به دیانابول اشاره کرد. هورمون رشد، که در حالت مصنوعی به آن «سوماتروپین» گفته می‌شود، مسئول کنترل سوخت و ساز در بدن است. مصرف نادرست این هورمون می‌تواند باعث بروز عوارض قلبی، ضعیف شدن چشم و ناهنجاری در استخوان بندی بدن بشود.
استراحت

استراحت در بدن‌سازی تنها به معنای خوابیدن هشت ساعت در شبانه‌روز نمی‌باشد بلکه فرد بدن‌ساز علاوه بر آن باید بین روزهای تمرنش فاصله بیندازد تا عضلات بدنش فرصت کافی برای ریکاوری پیدا کند. در زمان ریکاوری اسید لاکتیک (عامل کوفتگی عضلات) از تارهای عضلانی خارج شده و بدن پارگی‌های خفیف تارهای عضلانی را که به علت فشار تمرینات به وجود آمده با مواد پروتئینی پر و بازسازی می‌کند که این عمل منجر به افزایش حجم عضلانی می‌گردد. همچنین عمل ماساژ که میان ورزشکاران حرفه‌ای متداول است عمل ریکاوری را سرعت بخشیده و در مجموع باعث سرعت بخشیدن به رشد عضلات می‌شود.
فدراسیون‌ها

ورزش بدن‌سازی دارای پنج فدراسیون جهانی می‌باشد که باسابقه‌ترین و معتبرترین آن‌ها فدراسیون جهانی بدن‌سازی و تناسب‌اندام (IFBB) می‌باشد که مسابقات مستر المپیا که مهمترین رویداد بدن‌سازی در جهان است زیر نظر این فدراسیون بر‌گزار می‌گردد. همچنین فدراسیون بدن‌سازی و پرورش‌اندام جمهوری اسلامی ایران نیز هم‌اکنون زیر نظر همین فدراسیون به فعالیت می‌پردازد.
مسابقات
US Army 51252 U.S. Forces Europe bodybuilding champions crowned at Wiesbaden competition.jpg

مسابقات بدنسازی یا بدن سازی به طور کلی به سه دسته نمایشی (با فیگور گرفتن روی استیج)، آیتمی (با گذراندن آیتم‌های قدرتی ویا استقامتی) ویا ترکیبی از هردو مورد قبلی تقسیم می‌شوند که در دو سطح آماتور و حرفه‌ای زیر نظر یکی از پنج فدراسیون جهانی بدن‌سازی بر‌گزار می‌گردد.
مسابقات نمایشی

این مسابقات که تنها با فیگور گرفتن روی استیج (صحنه نمایش) انجام می‌پذیرد در سطح آماتور به دسته مسابقات بادی‌بیلدینگ و بادی‌کلاسیک تقسیم می‌شوند که تفاوتشان در محاسبه قد و وزن در بادی‌کلاسیک و دسته بندی بر اساس قامت در این رشته می‌باشد درصورتی که در بادی‌بیلدینگ قامت تفاوتی ایجاد نمی‌کند و تنها براساس وزن تقسیم‌بندی برای رقابت صورت می‌گیرد.[۳] اما در رقابت‌های حرفه‌ای معمولاً تقسیم‌بندی وزنی هم صورت نمی‌گیرد. مهمترین این مسابقات مسابقات مستر المپیا می‌باشد که سالانه بر‌گزار شده و مهمترین رویداد بدن‌سازی است.
مسابقات آیتمی

در اینگونه مسابقات برای شرکت کنندگان آیتم یا آیتم‌هایی وجود دارد. تنوع در اینگون مسابقات بسیاز زیاد است و معمولاً تماشاچیان بسیاری دارد. از جمله مسابقات آیتمی می‌توان به مسابقات قوی‌ترین مردان جهان، پاورلیفتینگ، پرس‌سینه و مچ اندازی اشاره کرد.
مسابقات ترکیبی

این مسابقات بیشتر در بخش تناسب‌اندام زنان مطرح است که علاوه بر فیگور روی استیج، آیتم‌های هوازی نیز برایشان وجود دارد و بیشتر با عنوان مسابقات فیتنس شناخته شده است که مسابقات تناسب‌اندام در مسابقه تناسب‌اندام و فیگور از جمله آن است.
بدن‌سازی بانوان
کتی سیگال

در بدن‌سازی بانوان، مسابقه تناسب‌اندام و فیگور محبوبیت بیشتری نسبت به مسابقه پرورش‌اندام بانوان دارد چراکه در آن حجم عضلانی بیشتر، اهمیت ندارد و تناسب‌اندام در یک حجم متعارف (همانند بدن راشل مک‌لیش) مدنظر قرار گرفته می‌شود، همچنین این مسابقات بعضاً دارای آیتم‌های ایروبیک می‌باشند و زیبایی چهره نیز در آن تاثیر گذار است.[۴][۵]
قهرمانان ایرانی

شهریار کمالی: وی از جمله بدنسازان حرفه‌ای معروف در جهان است که است که موفق به کسب مقام دهمی در مسابقات مستر المپیا شده.
علی تبریزی نوری: وی از جمله بدنسازان دارای کارت حرفه‌ای می‌باشد و رکورددار کسب بیشترین عنوان قهرمان قهرمانان جهان در مسابقات آماتوری را داراست.
بیت‌الله عباس‌پور: وی از جمله بدنسازان حرفه‌ای است که سابقه حضور در مسابقات مستر المپیا را داشته و نامش به عنوان اولین کسی که از جانب ایران در این مسابقات حضور یافته ثبت شده است.